Τι γαληνεύει, σήμερα, τον άνθρωπο της πόλης, ο οποίος είναι αποδέκτης ανατρεπτικών και αντιφατικών μηνυμάτων; Για τα σημερινά δεδομένα, η επίτευξη της γαλήνης πραγματοποιείται μέσα από την αφιέρωση χρόνου στην ανάγνωση ενός οδηγού για τη ζωή, στο ξεφύλλισμα του οποίου, η αφομοίωση του χρόνου αλλάζει ρυθμό, καθώς υπεισέρχεται έντονη η ανάγκη της αφοσίωσης σε μικρά γνωμικά. Ώστε, μέσα από τη θέαση του απαράλλαχτου κόσμου του κειμένου, ηρεμούμε, ανασυγκροτούμε τις σκέψεις μας και αντιμετωπίζουμε, με διαφορετική θέρμη, τα συμβάντα της καθημερινότητας, στα οποία συμμετέχουμε, είτε άμεσα είτε έμμεσα. Ενώ διαβάζουμε, ερχόμαστε να γνέψουμε καταφατικά ότι ‘‘πάντα, έτσι ήταν’’. Ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε, αν και γεννημένος, στην Πράγα, το 1875, μπορεί να γίνει, διαχρονικά, ένας κρυφός, προσωπικός σύμβουλος για τα πάντα, ή καλύτερα, ένας σύντροφος για τις εκφάνσεις της ζωής, εάν δεχτούμε την άποψή του ότι, σύμβουλοι για εμάς δεν μπορούμε παρά να είμαστε εμείς οι ίδιοι που γνωρίζουμε, σε ποιες δυσκολίες εθιζόμαστε, καλύτερα από τους άλλους, και, άρα, είμαστε μαθημένοι στον τρόπο, με τον οποίο τις διαχειριζόμαστε. Ιδέες για τον βίο και το ζην, τη συνύπαρξη, την εργασία, τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες, αλλά και για την παιδική ηλικία και την εκπαίδευση, τη φύση, τη μοναξιά, την ασθένεια και την ανάρρωση, συναποτελούν τα κεφάλαια του βιβλίου. Επίσης, δεν παραλείπονται η διαχείριση καίριων ζητημάτων, όπως είναι η απώλεια και ο θάνατος, και η αναφορά στη γλώσσα, στην τέχνη, στην πίστη, στην καλοσύνη και στην ηθικότητα, φυσικά, και στον έρωτα.
Το προσωπικό νόημα προκύπτει, ακούγοντας τις απόψεις του Ρίλκε μέσα από τον απόηχο των προσωπικών γεγονότων. Τρόπον τινά, μέσα από τη διαδικασία της ανάγνωσης καταλήγουμε στην επίγνωση και στη σοφία, την οποία ο Ρίλκε εντοπίζει στην ‘‘εύρεση του ρυθμού της κάθε ξεχωριστής περίπτωσης’’ (σελ. 101). Παράλληλα, διαπιστώνουμε τις θέσεις του ποιητή υπέρ των αντικειμένων και της κληρονομιάς των ιδεών, στον αντίποδα της διαπίστωσης ότι, πλέον, δεν υπάρχουν καλλιτέχνες. Σημασία για τον Ρίλκε έχει η ανάδειξη της ομορφιάς, για την οποία δεν υπήρξε προκαταβεβλημένη υποψία, αλλά προήλθε μέσα από το όλον και την ανωνυμία, όχι μέσα από το ήδη ωραίο. Αυτή η εκτίμηση του όλου, ως υπέροχη ιδέα, απαντάται σε διάφορα, σποραδικά σημεία του κειμένου.
Το βιβλίο, πράγματι, είναι ένας οδηγός για όλες τις ηλικίες και ανησυχίες. Ο Ulrich Baer επιμελήθηκε την εξαίρετη ανθολόγηση, ανατρέχοντας λεπτομερώς στη ζωή του ποιητή, που πέθανε από λευχαιμία, το 1926, στην Ελβετία, έχοντας προηγουμένως αρνηθεί την παραμονή του στη Γερμανία, παρά τις πωλήσεις των βιβλίων του.
Συνιστάται για ‘‘mot de souci’’, βιβλίο στο προσκέφαλο, ικανό να πέσει στο ‘‘μάρμαρο της καθημερινότητας’’, στο οποίο αναφερόταν ο Ρίλκε, και να μας εξυψώσει σε ένα άλλο, γνωσιολογικό, επίπεδο ύπαρξης.
Ράινερ Μαρία Ρίλκε, Ο οδηγός του ποιητή για τη ζωή, Η σοφία του Ρίλκε, ανθολόγηση Ulrich Baer, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2009
Posts
No comments:
Post a Comment