Καβαλάρηδες στη Θάλασσα στο Θέατρο Σφενδόνη

Του Τζων Μίλλινγκτον Συνγκ (1871-1909)

Το 2008, ενώ στο Θέατρο Σφενδόνη παιζόταν η παράσταση Λα Πουπέ, η οποία συνεχίζει την πορεία της στο σήμερα, σε παράλληλες βάρδιες με τη νέα παράσταση Καβαλάρηδες στη Θάλασσα, του Ιρλανδού Τζον Μίλινγκτον Συνγκ, είχα μια ενδιαφέρουσα συνομιλία με το συγγραφέα του έργου Λα Πουπέ, Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη. Τότε, μου είχε κάνει εντύπωση η φράση του: «ο συγγραφέας δεν πρέπει να μένει αδιάβροχος». Αν όχι ο συγγραφέας, τότε πόσο μάλλον ο ηθοποιός…

Μετά την παράσταση Καβαλάρηδες στη Θάλασσα (Riders to the Sea), είμαι πλέον πεπεισμένη ότι η Άννα Κοκκίνου είναι από τις ηθοποιούς, που δε θέλω να χάνω. Ο θεατρικός χρόνος, στο φάσμα του οποίου αφήνει το στίγμα της, είναι κάθε φορά μια εμπειρία αλλιώτικη. Ενώ με έχει κάνει να γελάσω «άπλετα», στην παράσταση Λα Πουπέ, αλλά και να σκεφτώ βαθύτατα, στον Καλό Άνθρωπο του Σετσουάν, αυτή τη φορά έκανε κάτι πιο δύσκολο: με συγκίνησε. Η ιδέα του θανάτου, με την οποία συνομίλησε, δεν είναι εύκολο θέμα για να το διαχειριστεί ο ηθοποιός. Απαιτεί την αναμέτρηση με τη σιωπή, αλλά και τη διαρκή αντιπαράθεση με δύο αντίθετες κινήσεις: ενώ η κίνηση της ψυχής –συγκίνηση- είναι μεγάλη, η κίνηση του σώματος είναι εξαιρετικά αργή. Το σώμα είναι ανήμπορο, όπως το ξύλο που επιπλέει στη θάλασσα, ακολουθώντας το ρεύμα. Το σώμα μαθαίνει να περιμένει το θάνατο, ρημάζοντας από το πεπραγμένο κακό αλλά και από την υποψία του κακού, που επίκειται.

«Από σήμερα έχουμε ρημάξει», ακούμε οι θεατές. Ποιο «σήμερα»; Το σήμερα, που είναι ήδη σαν το χτες. Ποιητικότητα, παύσεις, ατμόσφαιρα εγκυμονούσα τον καλπασμό των αλόγων και τις ριπές των ανέμων: όλα αυτά προδιαθέτουν το βλέμμα για την επιστροφή του καθενός μας σε μια «κοινοτική» συνθήκη ύπαρξης, έναντι της ζωής με αποθεωτική την πολιτική ταυτότητα, η οποία εξαντλείται διά της δύναμης του ορθού λόγου. Εδώ, αντίθετα, υπερισχύει η σιωπή της αναμονής σαν αποκαΐδι από το τζάκι. Στο έργο, βλέπουμε, τρόπον τινά, ένα χρονικό πίστης στην κοινοτική ταυτότητα του ατόμου. Επειδή ο άλλος, που τον έχουν ανάγκη και είναι ζωή τους, ήδη λείπει.

Το έργο γράφτηκε το 1903 και η υπόθεση εκτυλίσσεται στα νησιά Άραν, δυτικά της Ιρλανδίας, όπου ο Τζον Μίλινγκτον Συνγκ έζησε για πέντε καλοκαίρια, συλλέγοντας εμπειρίες από τον κέλτικο τρόπο ζωής των κατοίκων. Το κείμενο παρερμηνεύτηκε από μια μερίδα ανθρώπων – εθνικιστών- λόγω του ότι ο Συνγκ δεν απέδωσε ποτέ, στην παρουσία της εκκλησίας, ένα ρόλο αναγκαιότητας στη ζωή του Ιρλανδού και του ανθρώπου γενικότερα. Γνωρίζουμε, εξάλλου, τη διαμάχη Καθολικών-Προτεσταντών που καλά κρατεί ακόμη στο Μπέλφαστ, εξαιτίας της οποίας, στις επικίνδυνες ζώνες, μέχρι και τα πεζοδρόμια είναι χωρισμένα για Καθολικούς και Προτεστάντες. Δε θα ξεχάσω τη φράση του Ιρλανδού ξεναγού Ρόμπερτ: «η τραυματική ιστορία μας είναι ο τουρισμός σας». Στη μικρή σιωπή, μέχρι την επόμενη φράση, που θα καλούμουν να μεταφράσω στα ελληνικά, συλλογιζόμουν σχετικά με αυτό που έβλεπα: διαβάσεις για ποιους; Αφού τα πεζοδρόμια ήταν μοιρασμένα…

Επιστροφή: Για πρώτη φορά, το έργο Καβαλάρηδες στη Θάλασσα ανέβηκε στις 25 Φεβρουαρίου 1904 στο Δουβλίνο. Από τη βραχώδη μυσταγωγική φυσιολογία του τοπίου των νησιών Άραν, με θέα στον Ατλαντικό, ερχόμαστε στην ιδιαίτερη φύση του έργου. Παρακολουθούμε, λοιπόν, τη ζωή της μάνας Maurya (της Mόιρα - Μοίρας), μαζί με τις δυο κόρες, Nora και Cathleen, και το νεότερο γιο της, Bartley, ενώ ο άντρας και οι άλλοι πέντε γιοι της έχουν πεθάνει στα ανοιχτά του ωκεανού. Μετά τον ερχομό της είδησης, ότι βρέθηκε ένα πτώμα, που πιθανότατα είναι ο γιος και αδελφός Μίχολ, ο Bartley, παρακούοντας την επιθυμία της Maurya να μείνει δίπλα της, φεύγει για να πουλήσει ένα άλογο. Ενώ υπάρχει η βεβαιότητα για τον ένα νεκρό, το Michael, που προφέρεται «Μίχολ», στην ιρλανδική διάλεκτο Hiberno-English, η μάνα προβλέπει ότι και ο μικρός γιος πρόκειται να πεθάνει…

Η παράσταση διαρκεί όσο χρειάζεται για να σχηματιστεί ένα πικρόγελο. Άξια και στη σκηνοθεσία, η Άννα Κοκκίνου δημιουργεί μια κατάσταση σε τρεις χρόνους: σε Ενεστώτα, ως εσαεί ανολοκλήρωτο παρατατικό, και σε Μέλλοντα, ως απαράλλακτο Ενεστώτα. Εκ των τριών, κερδισμένη έρχεται η αλήθεια.

http://www.one-act-plays.com/dramas/riders_to_the_sea.html
http://lego4.blogspot.com/2008/11/blog-post.html
http://en.wikipedia.org/wiki/John_Millington_Synge

ΗΘΟΠΟΙΟΙ
Άννα Κοκκίνου, Φώτης Λαγανόπουλος, Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Φανή Παναγιωτίδου, Έφη Βλαχογιάννη, Σοφία Ιγνατίδου, Βιβή Πέτση, Ελεάνα Τσίχλη

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση: Ανθή Λεούση
Σκηνοθεσία: Άννα Κοκκίνου
Μουσική: Θοδωρής Αμπαζής
Σκηνικά: Ισμήνη Καρυωτάκη
Σχεδιασμός Φωτισμών: Αλέκος Γιάνναρος
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Κίνηση: Σία Σουρέλου
Βίντεο εγκατάσταση: Μαρία Κουρκούτα
Βοηθός Σκηνοθέτη: Σοφία Τσιούρα

Ημέρες & Ώρες Παραστάσεων: Τετάρτη-Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:00
Διάρκεια Παράστασης: 70’
Έως μέσα Μαϊου

Τιμές Εισιτηρίων: Κανονικό 20 € & Φοιτητικό 15 €

Θέατρο Σφενδόνη
Μακρή 4 (Μακρυγιάννη) - Μετρό: Ακρόπολη
Τηλ. Κρατήσεων: 210-9246692